วิสุทธิมรรค_07_ฉอนุสสตินิทเทส [ผู้ท่องสูตร]

ความแตกต่าง

นี่เป็นการแสดงความแตกต่างระหว่างเพจสองรุ่น

--- วิสุทธิมรรค_07_ฉอนุสสตินิทเทส [2020/07/07 06:09] – [1. อธิบายบท สวากฺขาโต] dhamma
+++ วิสุทธิมรรค_07_ฉอนุสสตินิทเทส [2021/01/02 13:14] (ฉบับปัจจุบัน) – แก้ไขภายนอก 127.0.0.1
@@ บรรทัด 1: / บรรทัด 1: @@
-{{wst>วสธมฉปส head| }}
+{{template:วสธมฉปส head| }}
-{{wst>วสธมฉปส sidebar}}
+{{template:ฉบับปรับสำนวน head|}}
 =อนุสสติ  10  ประการ=
@@ บรรทัด 7: / บรรทัด 7: @@
 '''ฉอนุสสตินิทเทส  ปริจเฉทที่ 7'''
-ก็แหละ  นักศึกษาพึงทราบอรรถาธิบายในอนุสสติ 10  ประการ  ที่ทรงแสดงไว้ในลำดับอสุภกัมมัฏฐาน  ดังต่อไปนี้
+[[วิสุทธิมรรค_03_กัมมัฏฐานคหณนิทเทส?h=อนุสสติกัมมัฏฐาน 10,อสุภกัมมัฏฐาน#hl|ต่อจาก]][[วิสุทธิมรรค_06_อสุภกัมมัฏฐานนิทเทส|อสุภกัมมัฏฐานนิทเทส]] ข้าพเจ้าจะ[[นิทเทส]][[อนุสสติ]][[กัมมัฏฐาน]] 10 แต่ละอย่างดังนี้:
-สตินั่นเอง  ชื่อว่า  อนุสสติ  เพราะเกิดขึ้นบ่อย ๆ  อีกอย่างหนึ่ง  สติอันสมควรแก่กุลบุตรผู้บวชด้วยศรัทธา  เพราะเป็นไปในฐานอันควรที่จะเป็นไป  แม้เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า  อนุสสติ
+* อนุสสติ คือ [[สติ]]ที่เกิดขึ้นบ่อย ๆ นั่นเอง,
+* อีกอย่างหนึ่ง อนุสสติ คือ สติอันสมควรแก่[[กุลบุตร]]ผู้[[บวช]]ด้วย[[ศรัทธา]]  เพราะเป็นสติที่เป็นไปใน[[ฐาน]] (10 อย่างมีพุทธคุณเป็นต้น) อันควรที่จะเป็นไป.
-.  ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภพระพุทธเจ้า  ชื่อว่า  พุทธานุสสติ    คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีพระพุทธคุณเป็นอารมณ์
+.  [[พุทธานุสสติ]] คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึงพระพุทธเจ้าบ่อยๆ.    คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีพระพุทธคุณ(คุณธรรมที่ทำให้เป็นพระพุทธเจ้า)เป็น[[อารมณ์]].
-.  ความระลึกเนือง ๆ เกิดขึ้นปรารภพระธรรม  ชื่อว่า  ธัมมานุสสติ  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีพระธรรมคุณเป็นอารมณ์  มีความเป็นธรรมอันพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ดีแล้วเป็นต้น
+.  [[ธัมมานุสสติ]]  คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึงพระธรรมบ่อยๆ.   คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีพระธรรมคุณเป็นอารมณ์  มีความเป็นธรรมอันพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ดีแล้ว (สวากฺขาโต) เป็นต้น.
-.  ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภพระสงฆ์  ชื่อว่า  สังฆานุสสติ  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีพระสังฆคุณเป็นอารมณ์  มีความเป็นผู้ปฏิบัติดีเป็นต้น
+.  [[สังฆานุสสติ]] คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึงพระสงฆ์บ่อยๆ.     คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีพระสังฆคุณเป็นอารมณ์  มีความเป็นผู้ปฏิบัติดี (สุปฏิปนฺโน) เป็นต้น.
-.  ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภศีล  ชื่อว่า  สีลานุสสติ  คำนี้เป็นชื่อของสติ  อันมีคุณแห่งศีลเป็นอารมณ์  มีความเป็นของไม่ขาดเป็นต้น
+.  [[สีลานุสสติ]] คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึง[[ศีล]]บ่อยๆ.  คำนี้เป็นชื่อของสติ  อันมีคุณแห่งศีลเป็นอารมณ์  มีความเป็นของไม่ขาดเป็นต้น.
-     ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภการบริจาค  ชื่อว่า  จาคานุสสติ  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีคุณแห่งการบริจาคเป็นอารมณ์  มีความเป็นผู้เสียสละอย่างเด็ดขาดเป็นต้น
+   [[จาคานุสสติ]]  คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึงการบริจาคบ่อยๆ.   คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีคุณแห่งการบริจาคเป็นอารมณ์  มีความเป็นผู้เสียสละอย่างเด็ดขาดเป็นต้น.
-.   ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภเทวดาทั้งหลาย  ชื่อว่า  เทวตานุสสติ   คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีคุณคือศรัทธาเป็นต้นของตนโดยตั้งเทวดาทั้งหลายไว้ในฐานเป็นพยาน  เป็นอารมณ์
+.  [[เทวตานุสสติ]] คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึงเทวดาทั้งหลายบ่อยๆ.  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีคุณคือ[[ศรัทธา]]เป็นต้นของตน โดยตั้งเทวดาทั้งหลายไว้ในฐานเป็นพยาน  เป็นอารมณ์.
-.  ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภมรณะ  ชื่อว่ามรณานุสสติ  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีความขาดแห่งอินทรีย์คือชีวิตเป็นอารมณ์
+.  [[มรณานุสสติ]] คือ สติเกิดขึ้นระลึกถึงมรณะบ่อยๆ.   คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีความขาดแห่งชีวิตินทรีย์เป็นอารมณ์.
 <sub><fs smaller>''(หน้าที่ 330)''</fs></sub>
-.  สติอันนึกถึงรูปกายอันต่างด้วยผมเป็นต้น  หรือสติอันนึกไปในกาย  ชื่อว่า  กายคตาสติ  นั้นด้วย  นึกถึงซึ่งรูปกายหรือนึกไปในกายด้วย  ชื่อว่า  กายคตาสติ  แทนที่จะกล่าวว่า  กายคตสติ  กล่าวเสียว่า  กายคตาสติ  เพราะไม่ทำรัสสะ  คำนี้เป็นชื่อของสติ  อันมีนิมิต  คือชิ้นส่วนของกายมีผมเป็นต้นเป็นอารมณ์
+.  สภาพรู้รูปกายต่างๆ มีผมเป็นต้น  หรือสภาพรู้ในกาย  ชื่อว่า  กายคตา ((เย คตฺยตฺถา เต พุทฺธฺยตฺถา ปวตฺติปาปุณตฺถกา. ([[ธาตฺวตฺถสงฺคห]]. ๑๙) )). กายคตานั้นด้วย สติด้วย ชื่อว่า  กายคตสติ  แทนที่ท่านจะกล่าวว่า  กายคตสติ  กลับกล่าวเสียว่า  [[กายคตาสติ]]  เพราะไม่ทำ[[รัสสะ]].  คำนี้เป็นชื่อของสติ  อันมีนิมิตคือชิ้นส่วนของกายมีผมเป็นต้นเป็นอารมณ์.
-.  ความระลึกเกิดขึ้นปรารภลมหายใจเข้าและลมหายใจออก  ชื่อว่า  อานาปานสติ    คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีนิมิตคือลมหายใจเข้าและลมหายใจออกเป็นอารมณ์
+.  [[อานาปานสติ]] คือ ความระลึกเกิดขึ้นปรารภลมหายใจเข้าและลมหายใจออก.    คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีนิมิตคือลมหายใจเข้าและลมหายใจออกเป็นอารมณ์.
-.  ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภความสงบ  ชื่อว่า  อุปสมานุสสติ  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมีนิพพานอันเป็นที่สงบทุกข์ทั้งปวงเป็นอารมณ์
+.  [[อุปสมานุสสติ]] คือ ความระลึกเนือง ๆ  เกิดขึ้นปรารภความสงบ(จากทุกข์ทั้งปวง).  คำนี้เป็นชื่อของสติอันมี[[นิพพาน]]อันเป็นที่สงบทุกข์ทั้งปวงเป็นอารมณ์.
 <sub><fs smaller>''(หน้าที่ 331)''</fs></sub>
@@ บรรทัด 75: / บรรทัด 76: @@
 '''1.  ข้อว่าเป็นผู้ไกล'''
-จริงอยู่  พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น  ชื่อว่าเป็นผู้ไกล  คือทรงดำรงอยู่ในที่ไกลแสนไกลจากสรรพกิเลสทั้งหลาย  เพราะเป็นผู้ทรงกำจัดเสียแล้วซึ่งกิเลสทั้งหลายพร้อมทั้งวาสนาด้วยพระอริยมรรค  เพราะเหตุนั้นจึงทรงได้พระนามว่า  อรหํ  เพราะเหตุเป็นผู้ไกล
+จริงอยู่  พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น  ชื่อว่าเป็นผู้ไกล  คือทรงดำรงอยู่ในที่ไกลแสนไกลจากสรรพ[[กิเลส]]ทั้งหลาย  เพราะเป็นผู้ทรงกำจัดเสียแล้วซึ่งกิเลสทั้งหลายพร้อมทั้ง[[วาสนา]]ด้วยพระ[[อริยมรรค]]  เพราะเหตุนั้นจึงทรงได้พระนามว่า  อรหํ  เพราะเหตุเป็นผู้ไกล
-พระผู้มีพระภาคพระองค์ใด  ไม่ทรงประกอบด้วยกิเลสอันใด  และไม่ทรงประกอบด้วยโทษสิ่งใด  พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น  ผู้เป็นพระนาถะของโลก  เป็นผู้ไกลจากกิเลสและโทษเหล่านั้น  เพราะเหตุนั้นจึงทรงปรากฏพระนามว่า  อรหํ
+พระผู้มีพระภาคพระองค์ใด  ไม่ทรงประกอบด้วยกิเลสอันใด  และไม่ทรงประกอบด้วยโทษสิ่งใด  พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น  ผู้เป็นพระ[[นาถะ]]ของ[[โลก]]  เป็นผู้ไกลจากกิเลสและโทษเหล่านั้น  เพราะเหตุนั้นจึงทรงปรากฏพระนามว่า  อรหํ
 '''2.  ข้อว่าเป็นผู้กำจัดอริทั้งหลาย'''
-อนึ่ง  อริ  คือกิเลสทั้งหลายเหล่านั้น  อันพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นทรงกำจัดแล้วด้วยพระอริยมรรค  เพราะเหตุนั้น  พระองค์จึงทรงพระนามว่า  อรหํ  แม้เพราะเหตุเป็นผู้กำจัดซึ่งอริทั้งหลาย
+อนึ่ง  [[อริ]]  คือกิเลสทั้งหลายเหล่านั้น  อันพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นทรงกำจัดแล้วด้วยพระอริยมรรค  เพราะเหตุนั้น  พระองค์จึงทรงพระนามว่า  อรหํ  แม้เพราะเหตุเป็นผู้กำจัดซึ่งอริทั้งหลาย แม้เหตุที่อริทั้งหลาย  อันได้แก่กิเลสมีราคะเป็นต้น  แม้ทุก ๆ  อย่างอันพระผู้มีพระภาคผู้เป็นพระนาถะของโลก  ทรงกำจัดแล้วด้วย[[ศาสตรา]]คือพระปัญญา  ฉะนั้น  พระองค์จึงทรงปรากฏพระนามว่า  อรหํ  ฉะนี้
 <sub><fs smaller>''(หน้าที่ 333)''</fs></sub>
-แม้เหตุที่อริทั้งหลาย  อันได้แก่กิเลสมีราคะเป็นต้น  แม้ทุก ๆ  อย่างอันพระผู้มีพระภาคผู้เป็นพระนาถะของโลก  ทรงกำจัดแล้วด้วยศาสตราคือพระปัญญา  ฉะนั้น  พระองค์จึงทรงปรากฏพระนามว่า  อรหํ  ฉะนี้
 '''3.  ข้อว่าเป็นผู้หักซึ่งกำทั้งหลาย'''
-อนึ่ง  สังสารจักรนี้ใด  มี  ดุม  สำเร็จด้วยอวิชชาและภวตัณหา  มี  กำ  สำเร็จด้วยอภิสังขารมีปุญญาภิสังขารเป็นต้น  มี  กง  สำเร็จด้วยชราและมรณะ  เอา  เพลา  อันสำเร็จด้วยอาสวะและสมุทัยสอดเข้าแล้ว  ประกอบเข้าใน  ตัวรถ  คือภพทั้งสาม  แล่นไปตลอดกาลไม่มีเบื้องต้นและที่สุด
+อนึ่ง  [[สังสารจักร]]นี้ใด  มี  [[ดุม]]  สำเร็จด้วย[[อวิชชา]]และ[[ภวตัณหา]]  มี  ซี่[[กำ]]  สำเร็จด้วย[[อภิสังขาร]]มีปุญญาภิสังขารเป็นต้น  มี  กง  สำเร็จด้วย[[ชรามรณะ]]  เอา  [[เพลา]]  อันสำเร็จด้วย[[อาสวสมุทัย]]สอดเข้าแล้ว  ประกอบเข้าใน  ตัวรถ  คือภพทั้งสาม  แล่นไปตลอดกาลไม่มีเบื้องต้นและที่สุด
-กำทั้งหลายในสังสารจักรนั้นทุก ๆ ซี่  อันพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นทรงประทับยืนอยู่บนพื้นปฐพีคือศีล  ด้วยพระบาททั้ง 2  คือวิริยะ  ณ  ควงพระศรีมหาโพธิ์  ทรงจับขวัญคือพระพุทธญาณอันทำกรรมให้สิ้นสูญ  ทรงหักแล้ว  เพราะเหตุนั้น  พระองค์จึงทรงพระนามว่า  อรหํ  แม้เพราะเหตุที่ทรงหักซึ่งกำทั้งหลาย
+กำทั้งหลายในสังสารจักรนั้นทุก ๆ ซี่  อันพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้นยืนอยู่บนพื้นปฐพีคือ[[ศีล]]  ด้วยเท้าทั้ง 2  คือ[[วิริยะ]]  ณ  ควงพระ[[ศรีมหาโพธิ์]] ใช้มือถือขวานคือพระ[[พุทธญาณ]]อันทำ[[กรรม]]ให้สิ้นสูญ  ทรงหักราญแล้ว  เพราะเหตุนั้น  พระองค์จึงทรงพระนามว่า  อรหํ  แม้เพราะเหตุที่ทรงหักซึ่งกำทั้งหลาย
-อีกประการหนึ่ง  สังสารวัฏอันมีเบื้องต้นและที่สุดรู้ไม่ได้  เรียกว่า  สังสารจักร  แหละสังสารจักรนั้น  มีอวิชชาเป็นดุม  เพราะเป็นมูลเหตุ  ชราและมรณะเป็นกง  เพราะเป็นปลายเหตุ  ปฏิจจสมุปบาทธรรมที่เหลือ  10  ประการเป็นกำ  เพราะมีอวิชชาเป็นมูลเหตุ และเพราะมีชราและมรณะเป็นปลายเหตุ
+อีกประการหนึ่ง  [[สังสารวัฏ]]อันมีเบื้องต้นและที่สุดรู้ไม่ได้  เรียกว่า  สังสารจักร  แหละสังสารจักรนั้น  มีอวิชชาเป็นดุม  เพราะเป็นมูลเหตุ  ชราและมรณะเป็นกง  เพราะเป็นปลายเหตุ  [[ปฏิจจสมุปบาท]]ธรรมที่เหลือ  10  ประการเป็นกำ  เพราะมีอวิชชาเป็นมูลเหตุ และเพราะมีชราและมรณะเป็นปลายเหตุ
 '''ในบรรดาปฏิจจสมุปบาทธรรมเหล่านั้น ความไม่รู้ในทุกข์ '''
-'''(ทุกขอริยสัจจ์) เป็นต้น ชื่อว่า อวิชชา '''
+'''(ทุกข[[อริยสัจ]]) เป็นต้น ชื่อว่า อวิชชา '''
-'''อวิชชาในกามภพเป็นปัจจัยแก่สังขารทั้งหลายในกามภพ'''
+'''อวิชชาใน[[กามภพ]]เป็น[[ปัจจัย]]แก่สังขารทั้งหลายในกามภพ'''
 '''อวิชชาในรูปภพเป็นปัจจัยแก่สังขารทั้งหลายในรูปภพ'''
@@ บรรทัด 196: / บรรทัด 195: @@
 สิ่งที่ควรเจริญเราได้เจริญแล้ว  ดูก่อนพราหมณ์  เพราะเหตุนั้น  เราจึงเป็นผู้ตรัสรู้
-อีกประการหนึ่ง  จักษุ  เป็นทุกขสัจ  ตัณหาเก่าอันเป็นสมุฏฐานโดยความเป็นมูลเหตุแห่งจักษุนั้น  เป็นสมุทยสัจ  ความไม่ดำเนินไปแห่งจักษุและตัณหาทั้งสอง  เป็นนิโรธสัจ  ปฏิปทาที่เป็นเหตุรู้นิโรธ  เป็นมัคคสัจ  พระผู้มีพระภาคตรัสรู้สรรพธรรมทั้งหลายโดยชอบด้วยพระองค์เองด้วย  แม้โดยการยกขึ้นทีละบท ๆ  อย่างนี้ด้วยประการฉะนี้  แม้ในโสตะ,  ฆานะ, ชิวหา,  กายและมโนทั้งหลาย  ก็มีนัยเช่นเดียวกันนี้
+# (ปิยรูปสาตรูป 60) อีกประการหนึ่ง จักษุ  เป็นทุกขสัจ  ตัณหาเก่าอันเป็นสมุฏฐานโดยความเป็นมูลเหตุแห่งจักษุนั้น  เป็นสมุทยสัจ  ความไม่ดำเนินไปแห่งจักษุและตัณหาทั้งสอง  เป็นนิโรธสัจ  ปฏิปทาที่เป็นเหตุรู้นิโรธ  เป็นมัคคสัจ  พระผู้มีพระภาคตรัสรู้สรรพธรรมทั้งหลายโดยชอบด้วยพระองค์เองด้วย  แม้โดยการยกขึ้นทีละบท ๆ  อย่างนี้ด้วยประการฉะนี้  แม้ในโสตะ,  ฆานะ, ชิวหา,  กายและมโนทั้งหลาย  ก็มีนัยเช่นเดียวกันนี้ อายตนะ 6  มีรูปเป็นต้น  กองแห่งวิญญาณ 6  มีจักษุวิญญาณเป็นต้น  ผัสสะ 6  มีจักษุสัมผัสเป็นต้น  เวทนา 6  มีจักษุสัมผัสสชาเวทนาเป็นต้น  สัญญา 6  มีรูปสัญญาเป็นต้น  เจตนา 6  มีรูปสัญเจตนาเป็นต้น  กองแห่งตัณหา 6  มีรูปตัณหาเป็นต้น  วิตก 6 มีรูปวิตกเป็นต้น  วิจาร 6  มีรูปวิจารเป็นต้น
+# ขันธ์ 5  มีรูปขันธ์เป็นต้น
-อายตนะ 6  มีรูปเป็นต้น  กองแห่งวิญญาณ 6  มีจักษุวิญญาณเป็นต้น  ผัสสะ 6  มีจักษุสัมผัสเป็นต้น  เวทนา 6  มีจักษุสัมผัสสชาเวทนาเป็นต้น  สัญญา 6  มีจักษุสัญญาเป็นต้น  เจตนา 6  มีรูปสัญเจตนาเป็นต้น  กองแห่งตัณหา 6  มีรูปตัณหาเป็นต้น  วิตก 6 มีรูปวิตกเป็นต้น  วิจาร 6  มีรูปวิจารเป็นต้น  ขันธ์ 5  มีรูปขันธ์เป็นต้น  กสิณ 10  อนุสสติ 10  สัญญา 10  ด้วยอำนาจแห่งอุทธุมาตกสัญญาเป็นต้น  อาการ 32  มีผมเป็นต้น  อายตนะ 12  ธาตุ 18  ภพ 9  มีกามภพเป็นต้น  ฌาน 4  มีปฐมฌานเป็นต้น  อัปปมัญญา 4 มีเมตตาภาวนาเป็นต้น  อรูปสมาบัติ 4  และองค์แห่งปฏิจจสมุปบาทโดยปฏิโลมมีชาติและชราเป็นต้น  โดยอนุโลมมีอวิชชาเป็นต้น  นักศึกษาพึงประกอบเข้าโดนนัยนี้นั่นแล
+# กสิณ 10
+# อนุสสติ 10
+# สัญญา 10  ด้วยอำนาจแห่งอุทธุมาตกสัญญาเป็นต้น
+# อาการ 32  มีผมเป็นต้น
+# อายตนะ 12
+# ธาตุ 18
+# ภพ 9  มีกามภพเป็นต้น
+# ฌาน 4  มีปฐมฌานเป็นต้น
+# อัปปมัญญา 4 มีเมตตาภาวนาเป็นต้น
+# อรูปสมาบัติ 4
+# และองค์แห่งปฏิจจสมุปบาท (12) โดยปฏิโลมมีชาติและชราเป็นต้น  โดยอนุโลมมีอวิชชาเป็นต้น  นักศึกษาพึงประกอบเข้าโดนนัยนี้นั่นแล
 การประกอบความบทหนึ่งในธรรมเหล่านั้น  (มีตัวอย่าง)  ดังต่อไปนี้  คือ  ชรา  และมรณะ  เป็นทุกขสัจ  ชาติ  เป็นสมุทยสัจ  ความสลัดออกซึ่งทุกขสัจและสมุทยสัจแมัทั้ง 2  เป็นนิโรธสัจ  ปฏิปทาเป็นเหตุรู้แจ้งซึ่งนิโรธสัจ  เป็นมัคคสัจ  พระผู้มีพระภาคตรัสรู้  คือทรงรู้โดยอนุโลม  ทรงรู้โดยปฏิโลม  ซึ่งสรรพธรรมทั้งหลายโดยการยกขึ้นทีละบท ๆ  อย่างนี้  ด้วยประการฉะนี้  ด้วยเหตุนั้น  ข้าพเจ้าจึงกล่าวไว้ว่า  ก็แหละ  พระผู้มีพระภาคทรงได้  พระนามว่า  สัมมาสัมพุทโธ  เพราะเหตุที่เป็นผู้ตรัสรู้สรรพธรรมทั้งหลายโดยชอบด้วยพระองค์เองด้วย  ฉะนี้